Sonda lambda jest kluczowym elementem w układach emisji Twojego samochodu, zapewniającym, że mieszanka paliwowa zawiera odpowiednią ilość tlenu dla wydajnego i przyjaznego dla środowiska spalania. W tym wpisie na blogu przyjrzymy się pokrótce czym jest sonda lambda, jak działa, kiedy należy ją sprawdzać i jak ją wymienić.
Co to jest sonda lambda?
Sonda lambda znajduje się w kolektorze wydechowym w pobliżu silnika, przy czym samochody wyposażone w EOBD II (pojazdy europejskie po 2001 r.) mają również drugi czujnik za każdym katalizatorem w celu pomiaru wydajności katalizatora. Czujnik mierzy procent niespalonego tlenu, aby sprawdzić, czy jest go za dużo (mieszanka jest zbyt uboga) lub za mało (mieszanka jest zbyt bogata). Wyniki są przesyłane do elektronicznej jednostki sterującej silnika (ECU), dzięki czemu można dostosować ilość paliwa wchodzącego do silnika w celu uzyskania optymalnej mieszanki. Zmienia się to stale w zależności od wielu czynników, w tym obciążenia silnika (np. wzniesienia), przyspieszenia, temperatury silnika i okresu rozgrzewania.
Na rynku dostępne są trzy rodzaje sond lambda, z których najstarsze i najbardziej rozpowszechnione na rynku to sondy lambda z tlenku cyrkonu. Ten typ występuje w różnych konfiguracjach (jeden, dwa, trzy lub cztery przewody), w zależności od tego, czy czujnik jest wstępnie nagrzany, czy nie. Drugi typ to sonda lambda z tlenkiem tytanu, dostępna również w czterech różnych typach (patrz zdjęcie), ten typ jest łatwy do zidentyfikowania, ponieważ średnica zagrożenia jest mniejsza niż tlenku cyrkonu (jako końcówka wizualna te czujniki mają żółtą i czerwone przewody). Wreszcie trzeci typ to tzw. szerokopasmowa sonda lambda zwana również „sondą 5-przewodową”, która jest najnowszą i dokładniejszą sondą. Szerokopasmowa sonda lambda jest najczęściej stosowana w nowych pojazdach wyposażonych w dwie sondy lambda na katalizator.
Jak działa sonda lambda?
Sonda lambda służy do regulacji mieszanki paliwowej, a ECU reaguje na pomiary z czujnika w celu określenia potrzebnej ilości paliwa. Oznacza to, że mieszanka paliwowa będzie stale wahać się od bogatej do ubogiej, co pozwoli katalizatorowi działać z maksymalną wydajnością, jednocześnie równoważąc ogólną mieszankę w celu zminimalizowania emisji.
Jeśli ECU nie otrzyma żadnych pomiarów z czujnika, na przykład gdy silnik właśnie się uruchomił lub czujnik nie działa, ECU użyje stałej bogatej mieszanki paliwowej, co zwiększa zużycie paliwa i emisję. Jeśli sonda lambda lub przewody są uszkodzone lub zużyte, pojazd będzie stale krążył w bogatej mieszance, zwiększając zużycie paliwa i narażając na ryzyko inne elementy układu kontroli emisji, takie jak katalizatory.
Kiedy należy sprawdzać sondy lambda?
Typowa sonda lambda ma długą żywotność, ale nadal może zawieść. Jeśli zauważysz którykolwiek z poniższych objawów, dobrym pomysłem może być sprawdzenie sondy lambda:
- Nieregularna przepustnica na biegu jałowym
- Szorstkie dźwięki wydobywające się z silnika
- Wysokie zużycie paliwa i słaba wydajność
- Błąd testu emisji
- Czarny dym i węgiel wokół rury wydechowej
- Sonda lambda może ulec awarii z wielu powodów, w tym:
- Zastosowanie pasty uszczelniającej zawierającej silikon na połączeniach wydechowych przed sondami lambda
- Zanieczyszczone paliwo lub dodatki zawierające ołów
- Silnik, który zaczął spalać olej, pozostawiając osad węglowy na czujniku
- Zanieczyszczenia zewnętrzne, takie jak sól drogowa, materiał podkładowy lub chemikalia
- Okres użytkowania czujnika dobiegł końca
Jak sprawdzić sondę lambda z tlenku cyrkonu
Aby sprawdzić sondę lambda, sprawdź napięcie na przewodzie sygnałowym (ogólnie w kolorze czarnym). Zwykle, gdy silnik jest rozgrzany i podczas normalnej pracy, pomiar powinien zmieniać się między 0,1 a 0,9 V około dwa razy na sekundę przy 2000 obr./min.
Jeśli sonda lambda jest grzana (trzy lub cztery przewody), weź grzałkę i zmierz jej rezystancję omomierzem. Grzałka to dwa przewody tego samego koloru, zwykle białe lub czarne. Zaleca się, aby zawsze sprawdzić schemat elektryczny samochodu i wykonać pomiar w normalnej temperaturze pracy silnika.
Jak sprawdzić tytanową sondę lambda (łatwą do wykrycia, ponieważ średnica osłonki jest mniejsza niż tlenek cyrkonu i zawsze ma żółty i czerwony przewód).
Zmierzone napięcie na przewodzie sygnałowym jest zbliżone do napięcia uzyskanego z cyrkonowej sondy lambda. Niska wartość napięcia odpowiada ubogiej mieszance, podczas gdy wysokie napięcie (około 1 V) odpowiada bogatej mieszance. W niektórych ECU jest odwrotnie, zgodnie z ich wewnętrznym połączeniem
Jak zdiagnozować szerokopasmową sondę lambda:
Do diagnostyki szerokopasmowych sond lambda potrzebne jest użycie skanera lub oscyloskopu.
Jak wyjąć i wymienić sondę lambda
Użyj specjalistycznego gniazda, aby ułatwić demontaż sondy lambda. Sprawdź w katalogu właściwą aplikację, podobne aplikacje mogą mieć inny czas reakcji, nie będąc odpowiednikami. Użyj smaru wokół gwintu na nowym czujniku, aby ułatwić instalację czujnika teraz i wyjmij go ponownie w późniejszym terminie. Czujnik można wkręcić ręcznie i dokręcić specjalną nasadką z odpowiednim momentem podanym w instrukcji obsługi pojazdu.